ورق برنجی

ورق برنجی چیست؟

 به ترکیبی از آلیاژهای مس، روی و برنج ورق برنجی می گویند. این آلیاژ ترکیبی بسیار پر مصرف است. ماده تولیدی با ورق برنج دارای خاصیت رسانایی، دوام بالا، شکل پذیری، ضد سایش و دارای سختی مناسب می باشد. برای تولید این مواد برنجی می توان از روش هایی مثل شکل دهی گرم و سرد، اکستروژن، قالب گیری و نورد استفاده کرد. در ترکیب مواد برنجی گاهی آلیاژهایی مثل سرب، نیکل یا آلومینیوم دیده می شود. خاصیت ضد جرقه آلیاژ برنج باعث شده به عنوان ماده ای برای جلوگیری از جرقه کاربرد داشته باشد.

ویژگی ها و کاربرد ورق برنجی

از ویژگی های ورق برنجی رسانایی برق است. حرارت را به خوبی عبور می دهد. برای محافظ و پوشاننده به کار می رود، زیرا در برابر خوردگی مقاومت بالایی دارد. می‌توان آن را بدون از دست دادن خواص به خوبی بازیافت کرد. از نظر ماشین کاری کار با این ورق راحت است. ضد سایش است. خواص فیزیکی این ورق بر اثر حرارت تغییر پیدا نمی کند. میتوان در دماهای زیر ۲۰۰ درجه سانتیگراد هم از این فلز استفاده کرد. در برابر نور مستقیم خورشید و ضربه مقاومت دارد. رنگ ورق برنجی با توجه به میزان مس و روی به کار رفته در ترکیب آن تغییر می کند. در صورتی که مس زیاد ورق زرد رنگ می شود و اگر روی زیاد باشد ورق نقره ای رنگ می شود. چگالی آلیاژ برنج بین 4/8 تا7/8 است. ابعاد ورق برنجی بسته به نیاز کاربر قابل تغییر است. ضخامت آن نیز بین 5/0 تا 40 میلی متر متغیر است. قیمت نیز بر اساس ضخامت و اندازه ورق تعیین می شود.

آشنایی با انواع ورق برنجی

ورق برنجی دارای انواع مختلفی است. مدل آلفا دارای ۳۵ درصد کمتر روی است به این مدل پادشاه برنج می گویند. به خوبی چکش خوار است. قابلیت ذوب شدن دارد. در سرما می توان آن را به کار برد. ساختار آن به صورت کریستالی مکعبی است و فقط یک فاز دارد و سطح محور است. اما مدل برنج آلفا بتا دارای دو فاز است. در این مدل بین ۳۵ تا ۴۵ درصد روی استفاده شده است. این ورق مناسب کار در محیط گرم است. مدل بتا از آلفا سخت تر و بهتر است. ساختار این مدل ورق کریستالی شکل محور است. 

برنج با ترکیب آلومینیوم نوعی برنج است که در مقابل خوردگی مقاومت می کند. این ورق بین ۴۵ تا ۵۰ درصد روی دارد. این مدل برای ریخته گری مناسب است و به صورت گرم کار می کند و بسیار قوی و سخت است. ورق برنج معمولی با نام پرچ شناخته می‌شود. در این مدل ۳۸ درصد روی به کار رفته است. این مدل ارزان است و برای کارهای سرد مناسب است.

در مدل دیگر ورق برنجی از 35 درصد روی و ۶۵ درصد مس استفاده شده است. این ورق از لحاظ کششی بسیار مستحکم است و برای تولید پیچ و مهره یا فنر و پرچ بسیار کاربرد دارد. در نوعی ورق که برای ماشین کاری مناسب است به برنج آلیاژ سرب اضافه می کنند. برنج هایی که با ۲۰ درصد روی و کمتر تولید می‌شوند رنگ طلایی روشن دارند. بسیار شکل پذیر هستند و برای تولید شیلنگ های فلزی مناسب هستند. ورق های برنجی که در آنها یک درصد قلع و 40 درصد روی به کار رفته است اصطلاحا ورق برنجی تیل نام دارند. برنج قرمز یا فلز تفنگی حاوی آلیاژ CUZNSN است. برنجی که در آن ۵۰ درصد روی استفاده شده باشد به برنج سفید معروف است و بسیار حالت شکننده دارد. برنجی که در ساختار آن ۳۳ درصد روی استفاده شده باشد برنج زرد نامیده می شود.

بررسی مزایا و معایب ورق های برنجی

از مزیت های ورق برنجی سختی زیاد و راحتی پردازش است. درصد چکش خواری ورق به میزان مس به کار رفته در آن بستگی دارد. ورق هایی که زیر ۵۵ درصد مس دارند را نمی‌توان پردازش کرد و بهتر است برای لحیم کاری یا به شکل پودر آنها را به کار برد. ورق برنجی که حاوی ۶2 درصد مس به بالا است، قابلیت کار سرد را دارد و چکش خواری بهتری دارد. برنج‌های با مس کم مناسب کار گرم هستند. ورق برنجی مدل آلفا مناسب کار سرد است و برای ساخت پیچ و پین به کار می رود. مدل بتا بادوام است و منعطف نیست و برای ساخت دستگیره های در و پنجره یا شیرآلات و یراق آلات کاربرد دارد.

در بسیاری از صنایع ورق برنجی کاربرد دارد. می‌توان با افزودن روی و مس خواص این فلز را تغییر داد و آن را رساناتر، شکل پذیرتر و مقاوم تر کرد. این الیاژ نسبت به فلزات دیگر ارزان تر است. در برابر جرقه مقاومت بالایی دارد. در دسترس است و می‌توان در حجم گسترده آن را به کار برد.

انواع ورق های برنجی بر اساس سختی

ورق برنجی از نظر سختی به انواع نرم، فنری و نیمه سخت تقسیم می شود. نوع فنری اغلب به شکل کویل در بازار موجود است. این نوع برنج بسیار سخت است و مناسب کاربرد در صنایع برقی است. برنج نیمه سخت نسبت به نوع نرم انعطاف پذیری کمتری دارد. ورق برنج نرم ۷۰ درصد مس دارد اما مدل نیمه سخت مس کمتری دارد. بنابراین مدل نرم منعطف تر است. ورق های برنجی نرم به شکل کویل هایی با ضخامت 4/0 تا 8/0 میلی‌متر و عرض 660 تولید می شوند. در حالت ورق مانند نیز با ضخامت 3/0 تا 5/1 میلی متر با عرض 600 میلیمتر عرضه می‌شوند. این مدل بسیار پر مصرف است و برای تولید و ساخت سماور، رادیاتور و غیره کاربرد دارد.

آشنایی با تسمه برنجی 

تسمه برنجی برای تولید قطعات الکترونیکی کاربرد دارد. این نوع تسمه خواص الکتریکی دارد. تسمه های برنجی در انواع مختلفی تولید می شوند. تسمه برنجی با آلیاژ 63B به علت مقاومت بالایی که دارد برای تولید پانچ،  کلید، پریز، سر سیم و غیره مناسب است. تسمه برنجی با آلیاژ 65B مناسب ساخت رادیاتور و قطعات ماشین است. تسمه برنجی با آلیاژ 70Bبه علت انعطاف پذیری زیاد بسیار پر مصرف است. در این مدل تسمه مقدار مس بیشتری به کار رفته است. این مدل برای تولید قطعات سفارشی مشتری کاربرد دارد.

قیمت ورق برنجی

قیمت ورق برنجی به فاکتورهای مختلفی مثل میزان مس، سطح انعطاف پذیری و غیره بستگی دارد. هر چقدر مس به کار رفته بیشتر باشد انعطاف پذیری زیاد تر می شود و ورق گران تر است. ضخامت ورق برنجی نیز در قیمت تمام شده تاثیر دارد. ورق ها به شکل برش خورده و کویل به بازار عرضه می شوند.

استانداردهای ورق برنجی

استاندارد ورق برنجی برای تولید بسیار زیاد است و شامل DIN 1787 و DIN 17670 و ... می باشد. شرکت صنایع مس شهید باهنر کرمان بزرگترین تولید کننده ورق و تسمه برنجی تمام استانداردهای لازم را در محصولات خود اعمال نموده است.

راهنمای خرید ورق برنجی

ورق برنجی از ترکیب دو فلز مس و روی ساخته شده است و کاربردهای زیادی دارد. این ورق در بازار به شکل تسمه، کویل و فویل عرضه می‌شود. در صورتی که به شکل لوله عرضه شود می‌تواند به صورت کویل، شاخه ای و پن کیک به فروش برسد. این ورق به شکل مقاطع سه گوش، چهار و شش گوش و میلگرد های توپر و توخالی عرضه می‌شود. خرید ظروف برنجی و پختن غذا در این ظروف باعث تامین روی و مس بدن می‌شود. این ورق در صورتی که مس بیشتری داشته باشد رنگ آن به زردی می زند. در صورتی که روی بیشتری داشته باشد رنگ آن به سفیدی میزند.

معرفی بهترین کارخانه های تولید کننده ورق برنجی

شرکت های مختلفی در زمینه تولید ورق برنجی و سایر انواع ورق فعالیت می‌کنند. یکی از این شرکت ها کارخانه فولاد گیلان است. این شرکت برای صنایع ساختمان سازی، خودروسازی و لوله سازی قطعات تولید می‌کند. شرکت صنایع مس شهید باهنر یکی دیگر از کارخانه های بزرگ تولید ورق و تسمه برنجی است. کارخانه ورق برنجی اصفهان نیز یکی دیگر از کارخانه های تولید ورق است. کارخانه یوسفیان نیز در زمینه تولید ورقهای برنجی در شهر تهران فعالیت می‌کند. صنایع مس و برنج صالح نیز در زمینه تولید ورقهای برنجی در شهرک صنعتی عباس آباد فعالیت می نماید. این شرکت‌ها ورق های برنجی را در ضخامت و ترکیب های مختلف برای صنایع تولید می کنند.